FSO
nesnesi, web server üzerinde VBScript diliyle kullanılmak için
yaratılmıştır(ancak tabiki VBA dünyasından da kullanıma girmiştir). Bu yüzden ayrı bir dll(library) içinde bulunur:
Scripting Runtime. Bu nesneyi kullanabilmek için Tools>Reference
menüsünden aşağıdaki gibi eklemek gerekir.(Tabi ki bu iş
early binding
için geçerli, late binding için böyle bir işleme gerek yoktur.)
Late binding için ise aşağıdaki gibi bir kod yeterli olacaktır. Ancak
biz kodlarımızda genellikle early binding kullanacağımız için devam
etmeden önce bu library'yi eklemenizi tavsiye ederim.
Set FSO = CreateObject("Scripting.FileSystemObject") 'Late binding
Nesne
Hiyerarşisi
Dosya işlemleriyle ilgili olarak tepede FSO
objesi bulunmaktadır. FSO kendi altında
sırasıyla şu nesneleri bulundurur.
-
Drive
-
Folder
-
File
-
TextStream
FSO'yu, bu nesnelerle genelde doğrudan değil de metodları aracılığı ile
iletişime sokuyoruz. Yani bir klasörü silmek için önce FSO'dan bir Folder
nesnesi üretip sonra Folder nesnesinin DeleteFolder metoduyla silme işlemini
yapıyoruz.(Her zaman böyle değil tabi, aşağıdaki bu konuyla ilgili detay
bilgi bulunuyor). Madem ki bu nesneyi doğrudan kullanmayacağız, ikide
bir bu nesneden yaratmamak için bunu global seviyede public olarak
tanımlamak akıllıca olacaktır. Public tanımlamayacaksak her prosedürün
sonunda buna Nothing değerini atamak bellek yönetimi açısından iyi
olacaktır.
Şimdi bu silme işlemine ait örneğe bakalım.
Public fso As New FileSystemObject 'global tanımlama
Sub foldersil()
fso.DeleteFolder "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır"
End Sub
FSO'nun en sık kullanacağımız 2 temel metodu şöyledir:
- GetFolder:Folder(Klasör) nesnesi döndürür.
- GetFile:File(Dosya) nesnesi döndürür.
Bu ikisinden başka metodlar da var tabi ama bu ikisinin özelliği, diğer
2 temel
nesneyi yaratıyor olmaları.
Bu nesnenin metodlarına daha genel bir bakış ise şöyle olacaktır.
Metodlar |
Görevleri |
GetDrive, GetFolder, GetFile |
Yukarda bahsettik. |
CreateFolder, CreateTextFile |
Yeni klasör ve dosya yaratır. |
DeleteFile, DeleteFolder |
Klasör ve Dosya siler |
CopyFile, CopyFolder |
Klasör ve Dosya kopyalar |
MoveFile, MoveFolder |
Klasör ve Dosya taşır |
DriveExists, FolderExists, FileExists |
İlgili birim mevcut mu kontrolü yapar |
NOT:Fso işlemlerinde ilgili dosya/klasör adresi verilirken son
karakterin "/" olup olmaması önem arzetmemektedir. Yani "C:\deneme"
ile "C:\deneme\" özdeştir.(Ancak daha
aşağıda göreceğimiz gibi "Dir" ile kullanırken durum farklıdır.)
Folder ve File
işlemleri
Folder/File işlemlerinde akılda tutulması gereken en önemli şey, öncelikle
dosyanın varolup olmadığını öğrenmeye alışmaktır. Dosya özellikle
Application.FileDialog ile kullanıcıya seçtirilmemişse bu kontrol işlemini
mutlaka yapın derim. (FileDilaog ile yapılan seçimlerde bu kontrole gerek
yoktur.)
Var mı? kontrolü
Bunun içn FileExists ve FolderExists metotlarını
kullanırız.
Sub kontrol_fso()
If fso.FileExists("C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx") Then
Debug.Print "Dosya var"
End If
If fso.FolderExists("C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\") Then 'sonda \ olup olmaması farketmez
Debug.Print "Klasör var"
End If
End Sub
Klasör içindeki klasörleri elde etme
Bu işlem için SubFolders property'si kullanılır, bu
özellik bize Folders collection'ı döndürür. Gerisi ForEach yapmaktan
ibarettir.
Sub KlasördekiKlasörler()
Dim anaklasorStr As String
Dim fol As Folder, alt As Folder
anaklasorStr = "C:\Users\Volkan\OneDrive\Dökümanlar"
Set fol = fso.GetFolder(anaklasorStr)
For Each alt In fol.SubFolders
Debug.Print alt.Name
'diğer fso işlemleri
Next
End Sub
NOT:Bu işlemi FS modülündeki Dir ile de yapabiliyoruz. Başka FSO
işlemi yapacaksak(FolderExists kullanmak gibi) bu yöntemi kullanaım,
yoksa Dir yöntemini.
Klasör içindeki dosyaları elde etme
Bu işlem için Files property'si kullanılır. Folder'da
olduğu gibi bi Collection elde eder ve Foreach uygularız.
Sub KlasördekiDosyalar()
Dim anaklasorStr As String
Dim fol As Folder
Dim f As File
anaklasorStr = "C:\Users\Volkan\OneDrive\Dökümanlar"
Set fol = fso.GetFolder(anaklasorStr)
For Each f In fol.Files
Debug.Print f.Name
'diğer fso işlemleri
Next
End Sub
NOT:Bu işlemi FS modülündeki Dir ile de yapabiliyoruz. Başka FSO
işlemi yapacaksak(FolderExists kullanmak gibi) bu yöntemi kullanalım,
yoksa Dir yöntemini.
Klasör içindeki (tüm alt klasörlerin içindekiler dahil) dosyaları elde etme
Bu örnek üsttekilere göre biraz daha karmaşıklık içerir ancak mantığı
açısından güzel bir örnektir.
Alt klasörleri işleme dahil etmek için Collection
tipinde bir yığın oluşturuyoruz ve her defasında bu yığının ilk üyesi
üzerinde işlem yapıyoruz. İşlem yapmadan önce bu ilk elemanı yığından
dışarı atıyoruz ki bir daha işleme girmesin. Sonra yığındaki
elemanların(klasörlerin) her biri için işlemi yineliyoruz. Bu işlemi
anlamanın en iyi yolu, Local penceresi açıkken F8 ile ilerlemek
olacaktır.
NOT:Bunun daha hızlı ve basit you aşağıda Dir bölümünde ele alınacaktır.
Ancak fso nesnesiyle ilgili başka kontroller veya işlemler yapılması
gerekirse bu yöntemin kullanılması tercih edilmelidir. Bu arada
internette araştırırsanız başka yöntemler olduğunu da görebilirsiniz.
Kullanım tercihi size kalmış.
Bu örnekte bi klasördeki dosyaların adını, bulunduğu klasörü ve
dosya boyutunu yazdırıyoruz. Kendi diskinizdeki bir klasör ile yer
değiştirerek deneyebilrisiniz.
Sub KlasördekiAltKlasörDahilDosyalar()
Dim kls As Folder, altkls As Folder
Dim dosya As file
Dim klasörYığını As New Collection
Dim i As Integer
klasörYığını.Add fso.GetFolder("C:\Users\Volkan\OneDrive\Dökümanlar")
i = 1
'yığındaki eleman sayısı 0 olana kadar yani tüm alt klasörler bitene kadar devam edicez
Do While klasörYığını.Count > 0
Set kls = klasörYığını(1)
klasörYığını.Remove 1 'ilk klasörü yığından çıkarıyoruz
'alt klasörleri yığına ekliyoruz
For Each altkls In kls.SubFolders
klasörYığını.Add altkls
Next altkls
For Each dosya In kls.Files
ActiveCell(i, 1).Value = dosya.ParentFolder
ActiveCell(i, 1).Offset(0, 1).Value = dosya.Name
ActiveCell(i, 1).Offset(0, 2).Value = dosya.Size
i = i + 1
Next dosya
Loop
End Sub
Bu işlemi yapmanın bir diğer yolu da işlemi recursive bir şekilde ele
almaktır.
'ana prosedür
Sub recursive_fulldosya()
Dim anaklasorStr As String
anaklasorStr = "C:\inetpub\wwwroot\aspnettest\excelefendi2\"
Recursiveİlerle fso.GetFolder(anaklasorStr)
End Sub
'recursive prosedür
Sub Recursiveİlerle(kls As Variant) 'variant çünkü ilk girereken Folder sonra Folders olacak
Dim altKlasorler As Folder
Dim dosya As file
Dim i As Integer
For Each altKlasorler In kls.SubFolders
Recursiveİlerle altKlasorler
Next
i = 1
For Each dosya In kls.Files
ActiveCell(i, 1).Value = dosya.ParentFolder
ActiveCell(i, 1).Offset(0, 1).Value = dosya.Name
ActiveCell(i, 1).Offset(0, 2).Value = dosya.Size
i = i + 1
Next
End Sub
Diğer FSO ve File/Folder işlemleri
Dosyaları ReadOnly yapmak
Bu işlemi de FS modülü ile yapabiliyoruz. Neden böyle
bir işlemi yapmak isteyeceğimi orada açıklıyorum. Burada sadece
kısaca bu işlemin nasıl yapıldığına bakalım. Önceki örneklerde
olduğu gibi eğer File nesnesi ile FileSystem ile yapılamayacak başka
işlemler yapacaksanız bu yöntemi kullanın, yoksa en hızlısı
FileSystem olduğu için onu kullanın.
dosya = "C:\deneme.xlsx"
Set dosya = fso.GetFile(dosya)
dosya.Attributes = 1 'bu özellik hem okunur hem yazılırdır
Silme işlemi
Yine FS ile de yapılabilir ve öncekilerde olduğu gibi FS'nin Kill
fonksiyonunu kullanmak FSO'nun metodlarından daha efektifitr, özellikle
büyük çaplı işlemlerde.
Bazı eylemler için FSO'nun metodlarını da File/Folder'ın metodlarını
da kullanabiliyoruz, FS'nin fonksiyonlarını da. Tıpkı silme
işleminde olduğu gibi. Aşağıdaki örnekte bu 3 yönteme de bakalım.
Sub silmeler()
Dim f As file
'1.yöntem:Filesystem modülündeki Kill fonk ile
a = "C:\Users\Volkan\Desktop\a.txt"
FileSystem.Kill a 'FileSystem yazmaya gerek yoktur
'2.yöntem:fso nesnesi ile. Fso'yu başka amaçla da kullancaksak
b = "C:\Users\Volkan\Desktop\b.txt"
If fso.FileExists(b) Then
fso.DeleteFile b
End If
'3.yöntem:file nesnesi ile. File bilgisi lazımsa
c = "C:\Users\Volkan\Desktop\c.txt"
Set f = fso.GetFile(c)
If f.Size > 1024 Then
f.Delete
End If
End Sub
Kopyalama
Tek dosya kopyalamak
Kaynak olarak her zaman dosya adı belirtilir. Hedef olarak klasör
adı veya dosya adı belirtilebilir.(fso.CopyFile kaynakdosya, hedefklasör)
'hedef: klasör
fso.CopyFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\" 'sonda \ olmalı
'hedef: dosya adı, dosyanın adı dğeiştirilebilir
fso.CopyFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\ŞubelisteforBölgeler.xlsx"
Aynı tipteki çoklu dosya kopyalama
Aşağıdaki kod ile kaynak klasördeki tüm xlsx, xlsm, xlsb,xls
uzantılı dosyaları hedef klasöre kopyalamış oluyoruz.
kaynak = "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler"
hedef = "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\"
fso.CopyFile Kaynak & "\*.xl*", Hedef
Yeniden adlandırmak ve taşımak
MoveFile kullanılabileceği gibi MSDN'de dokumente edilmemiş bir
Name fonksiyonu var bu da kullanılabilir. MoveFile kullanımı
CopyFile'a benzer.
Sub rename()
'kaynak dosya ve hedef klasör belirterek
fso.MoveFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\" 'sonda "\" olmalı
'veya kaynak dosya, hedef dosya adı(farklı isim olabilir)
fso.MoveFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\ŞubelisteforBölgeler.xlsx"
'veya
Name "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx" As "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\ŞubelisteforBölgeler.xlsx"
End Sub
Dosya son değişim tarihi hakkında bilgi almak
Bir dosyanın gün içinde birkaç kez açılma durumu varsa ve dosyada
bir kaydetme işlemi uygulanıyorsa, dosyanın daha önce kaydedilip
edilmediği bilgisine bakarak sonraki açılışlarda kodun çalışmamasını sağlayabilrisiniz.(veya
tamamen başka sebeplerle)
Set f = fso.GetFile(gunlukyol & adres)
If DateValue(f.DateLastModified) = Date Then
Exit Sub
Else
'diğer kodlar
End If
Dosya isim, uzantı ve adresleri
Dosya isim, uzantı ve adreslerine sıklıkla ihtiyaç duyuyor
olacağız. Bunların açıklmasını doğrudan kod içinde vermek daha kolay
olacaktır.
Sub cesitli_fsofilefolder()
Dim f As file
Dim k As Folder
dosya = "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx"
Debug.Print fso.GetAbsolutePathName(dosya) 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx
Debug.Print fso.GetBaseName(dosya) 'deneme
Debug.Print fso.GetDriveName(dosya) 'C:
Debug.Print fso.GetExtensionName(dosya) 'xlsx
Debug.Print fso.GetFileName(dosya) 'deneme.xlsx
Debug.Print fso.GetParentFolderName(dosya) 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler
Set f = fso.GetFile(dosya)
Debug.Print f.Name 'deneme.xlsx
Debug.Print f.ParentFolder 'denemeler
Debug.Print f.Path 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx
Debug.Print f.ShortName 'DENEME~1.XLS
Debug.Print f.ShortPath 'C:\Users\Volkan\Desktop\DENEME~1\DENEME~1.XLS
Set k = f.ParentFolder
Debug.Print k.Name 'denemeler
Debug.Print k.ParentFolder 'C:\Users\Volkan\Desktop
Debug.Print k.Path 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler
Debug.Print k.ShortName 'DENEME~1
Debug.Print k.ShortPath 'C:\Users\Volkan\Desktop\DENEME~1
End Sub