Dosya ve Klasör erişimi

Late binding için ise aşağıdaki gibi bir kod yeterli olacaktır. Ancak biz kodlarımızda genellikle early binding kullanacağımız için devam etmeden önce bu library'yi eklemenizi tavsiye ederim.

Set FSO = CreateObject("Scripting.FileSystemObject") 'Late binding

Nesne Hiyerarşisi

Dosya işlemleriyle ilgili olarak tepede FSO objesi bulunmaktadır. FSO kendi altında sırasıyla şu nesneleri bulundurur.

• Drive
• Folder
• File
• TextStream

FSO'yu, bu nesnelerle genelde doğrudan değil de metodları aracılığı ile iletişime sokuyoruz. Yani bir klasörü silmek için önce FSO'dan bir Folder nesnesi üretip sonra Folder nesnesinin DeleteFolder metoduyla silme işlemini yapıyoruz.(Her zaman böyle değil tabi, aşağıdaki bu konuyla ilgili detay bilgi bulunuyor). Madem ki bu nesneyi doğrudan kullanmayacağız, ikide bir bu nesneden yaratmamak için bunu global seviyede public olarak tanımlamak akıllıca olacaktır. Public tanımlamayacaksak her prosedürün sonunda buna Nothing değerini atamak bellek yönetimi açısından iyi olacaktır.

Şimdi bu silme işlemine ait örneğe bakalım.

Public fso As New FileSystemObject 'global tanımlama
Sub foldersil()

fso.DeleteFolder "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır"

End Sub	

FSO'nun en sık kullanacağımız 2 temel metodu şöyledir:

• GetFolder:Folder(Klasör) nesnesi döndürür.
• GetFile:File(Dosya) nesnesi döndürür.

Bu ikisinden başka metodlar da var tabi ama bu ikisinin özelliği, diğer 2 temel nesneyi yaratıyor olmaları.

Bu nesnenin metodlarına daha genel bir bakış ise şöyle olacaktır.

NOT:Fso işlemlerinde ilgili dosya/klasör adresi verilirken son karakterin "/" olup olmaması önem arzetmemektedir. Yani "C:\deneme" ile "C:\deneme\" özdeştir.(Ancak daha aşağıda göreceğimiz gibi "Dir" ile kullanırken durum farklıdır.)

Folder ve File işlemleri

Folder/File işlemlerinde akılda tutulması gereken en önemli şey, öncelikle dosyanın varolup olmadığını öğrenmeye alışmaktır. Dosya özellikle Application.FileDialog ile kullanıcıya seçtirilmemişse bu kontrol işlemini mutlaka yapın derim. (FileDilaog ile yapılan seçimlerde bu kontrole gerek yoktur.)

Var mı? kontrolü

Bunun içn FileExists ve FolderExists metotlarını kullanırız. 

Sub kontrol_fso()

If fso.FileExists("C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx") Then
    Debug.Print "Dosya var"
End If

If fso.FolderExists("C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\") Then 'sonda \ olup olmaması farketmez
    Debug.Print "Klasör var"
End If

End Sub

Klasör içindeki klasörleri elde etme

Bu işlem için SubFolders property'si kullanılır, bu özellik bize Folders collection'ı döndürür. Gerisi ForEach yapmaktan ibarettir.

Sub KlasördekiKlasörler()

Dim anaklasorStr As String
Dim fol As Folder, alt As Folder

anaklasorStr = "C:\Users\Volkan\OneDrive\Dökümanlar"
Set fol = fso.GetFolder(anaklasorStr)

For Each alt In fol.SubFolders
    Debug.Print alt.Name
    'diğer fso işlemleri
Next

End Sub

NOT:Bu işlemi FS modülündeki Dir ile de yapabiliyoruz. Başka FSO işlemi yapacaksak(FolderExists kullanmak gibi) bu yöntemi kullanaım, yoksa Dir yöntemini.

Klasör içindeki dosyaları elde etme

Bu işlem için Files property'si kullanılır. Folder'da olduğu gibi bi Collection elde eder ve Foreach uygularız.

Sub KlasördekiDosyalar()

Dim anaklasorStr As String
Dim fol As Folder
Dim f As File

anaklasorStr = "C:\Users\Volkan\OneDrive\Dökümanlar"
Set fol = fso.GetFolder(anaklasorStr)

For Each f In fol.Files
    Debug.Print f.Name
    'diğer fso işlemleri
Next

End Sub

NOT:Bu işlemi FS modülündeki Dir ile de yapabiliyoruz. Başka FSO işlemi yapacaksak(FolderExists kullanmak gibi) bu yöntemi kullanalım, yoksa Dir yöntemini.

Klasör içindeki (tüm alt klasörlerin içindekiler dahil) dosyaları elde etme

Bu örnek üsttekilere göre biraz daha karmaşıklık içerir ancak mantığı açısından güzel bir örnektir.

Alt klasörleri işleme dahil etmek için Collection tipinde bir yığın oluşturuyoruz ve her defasında bu yığının ilk üyesi üzerinde işlem yapıyoruz. İşlem yapmadan önce bu ilk elemanı yığından dışarı atıyoruz ki bir daha işleme girmesin. Sonra yığındaki elemanların(klasörlerin) her biri için işlemi yineliyoruz. Bu işlemi anlamanın en iyi yolu, Local penceresi açıkken F8 ile ilerlemek olacaktır.

NOT:Bunun daha hızlı ve basit you aşağıda Dir bölümünde ele alınacaktır. Ancak fso nesnesiyle ilgili başka kontroller veya işlemler yapılması gerekirse bu yöntemin kullanılması tercih edilmelidir. Bu arada internette araştırırsanız başka yöntemler olduğunu da görebilirsiniz. Kullanım tercihi size kalmış.

Bu örnekte bi klasördeki dosyaların adını, bulunduğu klasörü ve dosya boyutunu yazdırıyoruz. Kendi diskinizdeki bir klasör ile yer değiştirerek deneyebilrisiniz.

Sub KlasördekiAltKlasörDahilDosyalar()
    Dim kls As Folder, altkls As Folder
    Dim dosya As file
    Dim klasörYığını As New Collection
    Dim i As Integer
        
    klasörYığını.Add fso.GetFolder("C:\Users\Volkan\OneDrive\Dökümanlar")
    i = 1
    
    'yığındaki eleman sayısı 0 olana kadar yani tüm alt klasörler bitene kadar devam edicez
    Do While klasörYığını.Count > 0
        Set kls = klasörYığını(1)
        klasörYığını.Remove 1 'ilk klasörü yığından çıkarıyoruz
        
        'alt klasörleri yığına ekliyoruz
        For Each altkls In kls.SubFolders
            klasörYığını.Add altkls
        Next altkls
        
        For Each dosya In kls.Files
            ActiveCell(i, 1).Value = dosya.ParentFolder
            ActiveCell(i, 1).Offset(0, 1).Value = dosya.Name
            ActiveCell(i, 1).Offset(0, 2).Value = dosya.Size
            i = i + 1
        Next dosya
    Loop
End Sub

Bu işlemi yapmanın bir diğer yolu da işlemi recursive bir şekilde ele almaktır.

'ana prosedür
Sub recursive_fulldosya()
    Dim anaklasorStr As String
    anaklasorStr = "C:\inetpub\wwwroot\aspnettest\excelefendi2\"
    Recursiveİlerle fso.GetFolder(anaklasorStr)
End Sub

'recursive prosedür
Sub Recursiveİlerle(kls As Variant) 'variant çünkü ilk girereken Folder sonra Folders olacak
    Dim altKlasorler As Variant
    Dim dosya As file
    Dim i As Integer
    
    On Error Resume Next 'erişim izni olmayan yerlerde hata almasın diye
    For Each altKlasorler In kls.SubFolders
        Recursiveİlerle altKlasorler
    Next
    i = 1
    
    For Each dosya In kls.Files
        ActiveCell(i, 1).Value = dosya.ParentFolder
        ActiveCell(i, 1).Offset(0, 1).Value = dosya.Name
        ActiveCell(i, 1).Offset(0, 2).Value = dosya.Size
        i = i + 1
    Next
End Sub

Diğer FSO ve File/Folder işlemleri

Dosyaları ReadOnly yapmak

Bu işlemi de FS modülü ile yapabiliyoruz. Neden böyle bir işlemi yapmak isteyeceğimi orada açıklıyorum. Burada sadece kısaca bu işlemin nasıl yapıldığına bakalım. Önceki örneklerde olduğu gibi eğer File nesnesi ile FileSystem ile yapılamayacak başka işlemler yapacaksanız bu yöntemi kullanın, yoksa en hızlısı FileSystem olduğu için onu kullanın.

dosya = "C:\deneme.xlsx" 
Set dosya = fso.GetFile(dosya)
dosya.Attributes = 1 'bu özellik hem okunur hem yazılırdır

Silme işlemi

Yine FS ile de yapılabilir ve öncekilerde olduğu gibi FS'nin Kill fonksiyonunu kullanmak FSO'nun metodlarından daha efektifitr, özellikle büyük çaplı işlemlerde.

Bazı eylemler için FSO'nun metodlarını da File/Folder'ın metodlarını da kullanabiliyoruz,  FS'nin fonksiyonlarını da. Tıpkı silme işleminde olduğu gibi. Aşağıdaki örnekte bu 3 yönteme de bakalım. 

Sub silmeler()
Dim f As file

'1.yöntem:Filesystem modülündeki Kill fonk ile
a = "C:\Users\Volkan\Desktop\a.txt"
FileSystem.Kill a 'FileSystem yazmaya gerek yoktur

'2.yöntem:fso nesnesi ile. Fso'yu başka amaçla da kullancaksak
b = "C:\Users\Volkan\Desktop\b.txt"
If fso.FileExists(b) Then
    fso.DeleteFile b
End If

'3.yöntem:file nesnesi ile. File bilgisi lazımsa
c = "C:\Users\Volkan\Desktop\c.txt"
Set f = fso.GetFile(c)
If f.Size > 1024 Then
    f.Delete
End If

End Sub

Kopyalama

Tek dosya kopyalamak

Kaynak olarak her zaman dosya adı belirtilir. Hedef olarak klasör adı veya dosya adı belirtilebilir.(fso.CopyFile kaynakdosya, hedefklasör)

'hedef: klasör
fso.CopyFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\" 'sonda \ olmalı
'hedef: dosya adı, dosyanın adı dğeiştirilebilir
fso.CopyFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\ŞubelisteforBölgeler.xlsx"

Aynı tipteki çoklu dosya kopyalama

Aşağıdaki kod ile kaynak klasördeki tüm xlsx, xlsm, xlsb,xls uzantılı dosyaları hedef klasöre kopyalamış oluyoruz.

kaynak = "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler"
hedef = "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\"

fso.CopyFile Kaynak & "\*.xl*", Hedef

Yeniden adlandırmak ve taşımak

MoveFile kullanılabileceği gibi MSDN'de dokumente edilmemiş bir Name fonksiyonu var bu da kullanılabilir. MoveFile kullanımı CopyFile'a benzer.

Sub rename()

'kaynak dosya ve hedef klasör belirterek
fso.MoveFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\" 'sonda "\" olmalı
'veya kaynak dosya, hedef dosya adı(farklı isim olabilir)
fso.MoveFile "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx", "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\ŞubelisteforBölgeler.xlsx"
'veya
Name "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\Şubeliste.xlsx" As "C:\Users\Volkan\Desktop\ıvır zıvır\ŞubelisteforBölgeler.xlsx"

End Sub

Dosya son değişim tarihi hakkında bilgi almak

Bir dosyanın gün içinde birkaç kez açılma durumu varsa ve dosyada bir kaydetme işlemi uygulanıyorsa, dosyanın daha önce kaydedilip edilmediği bilgisine bakarak sonraki açılışlarda kodun çalışmamasını sağlayabilrisiniz.(veya tamamen başka sebeplerle)

Set f = fso.GetFile(gunlukyol & adres)

If DateValue(f.DateLastModified) = Date Then
   Exit Sub
Else
   'diğer kodlar
End If

Dosya isim, uzantı ve adresleri

Dosya isim, uzantı ve adreslerine sıklıkla ihtiyaç duyuyor olacağız. Bunların açıklmasını doğrudan kod içinde vermek daha kolay olacaktır.

Sub cesitli_fsofilefolder()
    Dim f As file
    Dim k As Folder
    dosya = "C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx"
    
    Debug.Print fso.GetAbsolutePathName(dosya) 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx
    Debug.Print fso.GetBaseName(dosya) 'deneme
    Debug.Print fso.GetDriveName(dosya) 'C:
    Debug.Print fso.GetExtensionName(dosya) 'xlsx
    Debug.Print fso.GetFileName(dosya) 'deneme.xlsx
    Debug.Print fso.GetParentFolderName(dosya) 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler
    
    Set f = fso.GetFile(dosya)
        
    Debug.Print f.Name 'deneme.xlsx
    Debug.Print f.ParentFolder 'denemeler
    Debug.Print f.Path 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler\deneme.xlsx
    Debug.Print f.ShortName 'DENEME~1.XLS
    Debug.Print f.ShortPath 'C:\Users\Volkan\Desktop\DENEME~1\DENEME~1.XLS
    
    Set k = f.ParentFolder
    
    Debug.Print k.Name 'denemeler
    Debug.Print k.ParentFolder 'C:\Users\Volkan\Desktop
    Debug.Print k.Path 'C:\Users\Volkan\Desktop\denemeler
    Debug.Print k.ShortName 'DENEME~1
    Debug.Print k.ShortPath 'C:\Users\Volkan\Desktop\DENEME~1
    
End Sub